Nikoljdan jedan od važnijih datuma u Crnoj Gori: Od Ustava 1905. godine do oslobođenja Podgorice u Drugom svetskom ratu
Komentari23/12/2025
-14:31
Iako je na Nikoljdan 1905. godine donesen prvi ustav knjaževine Crne Gore, ovaj datum je u kolektivnom pamćenju građana mnogo više vezan za oslobođenje Podgorice u Drugom svetskom ratu. Usvajanje ustava označilo je transformaciju Crne Gore u modernu uređenu državu, a dokument je postavio temelje institucija, prava građana i ideje državnosti koje su se zadržale do danas.
Nikoljdan, jedan od najznačajnijih datuma u crnogorskoj istoriji, već 120 godina nosi snažnu simboliku državnosti i identiteta. Na današnji dan, 1905. godine, Crna Gora je dobila Ustav knjaževine, dokument koji je označio početak modernizacije crnogorske države.
"Taj Ustav proizveo je političke posledice da se uspostavi partijski sistem u Crnoj Gori, da od jedne autokratske države dobijemo parlamentarnu demokratiju", rekao je Andrija Mandić, predsednik Skupštine Crne Gore.
Iako se ovaj dokument smatra začetkom moderne države, isti je bio oktroisan od strane tadašnjeg vladara, knjaza, a kasnije i kralja Nikole Petrovića.
"Pa kad govorimo o ustavu, mislim da ne treba govoriti dalje od toga da to predstavlja najviši pravni akt i da predstavlja verovatno i najznačajniji dokument za Crnogorce", rekla je Sonja Milatović iz DPS.
U novembru 1905. godine formirana je ustavotvorna skupština, a sam nacrt ustava pripremio je knjaz Nikola pod uticajem majskog prevrata u Srbiji, koji se dogodio iste godine.
"Posledice tog života do danas se obrađuju od strane istoričara, političari uče na tim primerima kako je sve počelo u knjaževini Crnoj Gori, kako se napravila jedna vrsta diferencijacije među mladim i obrazovanim ljudima, većinom školovanim na strani, školovanim na zapadu, školovanim u Rusiji, školovanim u Beogradu", rekao je Mandić.
Povezane vesti
Iako je pre 120 godina usvojen ovaj značajan dokument, građani Podgorice uglavnom Nikoljdan vežu za 1944. godinu, odnosno oslobođenje grada od okupatora.
"Važno je kako nije, važno je za sve, i za najstarije, i za ove mlade, i za sve. Znate li da je danas usvojen prvi ustav istorije Crne Gore? Verovatno. Čuo sam to na televiziji, a nisam neki istoričar da bih o tome mogao pričati, ali prihvatam to i čuo sam baš lepo", rekao je jedan od građana.
"Kako da ne znam, znam. Danas je dan opštine Podgorica, jedno, a nekome i Nikoljdan slava", rekao je drugi građanin.
Ustavom knjaževine po prvi put su propisana i lična i politička prava građana po uzoru na tadašnje liberalne standarde. Kreiran po uzoru na namesnički ustav Srbije iz 1869. godine, Ustav knjaževine prestao je da važi ujedinjenjem u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine.
Komentari (0)