Poruka iz druge galaksije: Otkriveno poreklo misterioznog signala, sadrži dosad neviđene informacije iz dubine svemira
Komentari
12/08/2025
-20:01
Međunarodni tim astronoma otkrio je brzi radio bljesak (FRB) koji je putovao više od 11 milijardi godina pre nego što je stigao do Zemlje. Nazvan je FRB 20240304B i detektovan 4. marta 2024. godine pomoću južnoafričkog radio teleskopa MeerKAT.
Njegova udaljenost je 2.148 +/- 0.001 "redshift-a", tj, prividne promene boje svetlosti koju emituje objekat dok se udaljava od posmatrača. Ova pojava, takođe poznata kao Doplerov efekat, uzrokovana je razlikom u frekvenciji talasa koje primamo od izvora koji se ili približava ili udaljava.
Brojka 2.148 +/- 0.001 znači da je bljesak nastao u periodu od oko tri milijarde godina nakon Velikog praska.
Pronalazak izvora ovog signala zahtevao je saradnju više opservatorija. Iako su pokušaji lociranja matične galaksije FRB-a pomoću zemaljskih teleskopa i arhivskih podataka bili neuspešni, dalja posmatranja pomoću NIRCam i NIRSpec instrumenata na svemirskom teleskopu Džejms Veb (JWST) omogućila su identifikaciju matične galaksije i određivanje njenog spektralnog crvenog pomaka, piše Science alert.
Ovaj FRB je prošao kroz svemir sa disperzijom od približno 2.330 parseka ( jedan parsek je 3.26 svetlosnih godina ili 31 bilion km) po kubnom centimetru, što ukazuje na izuzetno udaljeno poreklo. Ova mera precizno opisuje koliko je radio signal bio rastegnut i odložen slobodnim elektronima u svemiru, delujući kao neka vrsta otiska koji otkriva ogromne udaljenosti koje je signal prešao.
Otkriće FRB 20240304B udvostručuje domet lokalizovanih FRB-ova i omogućava proučavanje jonizovanih bariona (subatomskih čestica koje sadrže neparan broj valentnih kvarkova, najčešće tri, za šta su primer protoni i neutroni) kroz oko 80 odsto istorije svemira. Prethodne detekcije FRB-ova dosezale su samo do polovine kosmičke starosti, ali FRB 20240304B pomera naše granice do perioda kada je svemir bio mlad.
Matična galaksija ovog FRB-a je niskomasivna, zbijena i formira zvezde, što sugeriše da poreklo FRB-ova može biti povezano sa mladim magnetarima. Ovo podržava teorije da FRB-ovi potiču od ovih visoko magnetizovanih neutronskih zvezda poznatih kao magnetari, umesto od procesa koji zahtevaju milijarde godina za razvoj.
Povezane vesti
Otkriće takođe otkriva složene strukture magnetnih polja čije se razmere mere u gigaparsecima. Kako su radio talasi putovali ka Zemlji, prolazili su kroz različite strukture, od kojih je svaka ostavila svoj potpis na signalu.
Posebno je značajno što ova posmatranja potvrđuju aktivnost FRB-ova tokom perioda najintenzivnijeg formiranja zvezda u svemiru, poznatog kao "kosmičko podne". Ova otkrića omogućavaju astronomima da proučavaju formiranje galaksija tokom najaktivnijeg perioda u kosmičkoj istoriji.
Kako sledeća generacija teleskopa bude stavljena u funkciju, otkrića poput FRB 20240304B ukazuju na uzbudljivu budućnost u kojoj ovi prolazni signali postaju vesnici iz daleke prošlosti svemira, pomažući nam da razumemo kako je svemir evoluirao od svoje rane, haotične mladosti do strukturiranog kosmosa koji danas vidimo.
Komentari (0)