Srpsko-američki odnosi stari 143 godine: Od savezništva u svetskim ratovima do NATO agresije i pokušaja otimanja KiM

Navršilo se 143 godine od uspostavljanja diplomatskih odnosa između Srbije i SAD-a 1882. godine. Taj period obeležen je ciklusima saradnje i sukoba - od vijorenja srpske zastave na Beloj kući, preko uspeha Srba Nikole Tesle i Mihajla Pupina "tamo daleko", do NATO agresije 1999. i pokušaja secesije Kosova i Metohije. Šta je dovelo do preokreta od savezništva u ratovima do neprijateljstva krajem 20. veka, da li ima krivice na obe strane, te je li administracija predsednika Donalda Trampa naklonjenija Srbiji od administracije Džoa Bajdena – o tome su za Euronews Srbija govorili novinar i spoljnopolitički komentator Miroslav Stojanović i istoričar Bojan Dimitrijević. Stojanović ističe da su odnosi trenutno distancirani sa mnogim preprekama poput Kosova i Metohije i uticaja Rusije i Kine, dok Dimitrijević naglašava istorijske stereotipe i razlike u moći, uz mogućnost poboljšanja ako se globalni odnosi promene.

Stojanović opisuje cikličnu prirodu odnosa, ističući dobre periode posle raskida sa Stalinom.

"U toj dugoj istoriji koju ste vi pomenuli, ja mislim da je ovo period... neću da kažem loših odnosa, ali odnosa koji su krajnje distancirani, odnosa koji imaju nekoliko prepreka koje je teško ukloniti. Mi imamo sa tako moćnom zemljom te periode koji su zaista bili veoma ciklični periodi, koji su bili vrlo dobri, nikad baš sjajni, ali vrlo dobri", rekao je Stojanović.

Euronews Srbija

Stojanović dodaje da su odnosi bili privilegovani u vreme Tita.

"Vi ste pomenuli to naravno kao simbol isticanja te zastave. I čak i u novije vreme, mi smo imali naravno dobre odnose u vreme velike Jugoslavije, posle raskida sa Staljinom i to je naravno bio adut velike jedne zemlje. Tada je Tito bio državnik koji je priman zaista sa velikim počastima zato što je on bio neka vrsta aduta u spoljnoj politici američkoj da pokaže da u vreme Hladnog rata može da se napravi taj prostor koji je sada više naklonjen zapadu", rekao je Stojanović.

Bojan Dimitrijević ističe savezništvo u svetskim ratovima, ali i kasnije tenzije.

"Naši odnosi u istoriji su bili skokoviti. Bilo je vremena prijateljstva, bilo je vremena neprijateljstva. Može se reći da su to uglavnom američko-jugoslovenski odnosi. Oni dominiraju svemu ovome kada je Jugoslavija postojala. Kada je reč o Srbiji ovoj posle 1992. godine, to je već jedan odnos neprijateljstva koji se na kraju završio i intervencijom u Republici Srpskoj i ratom 99. godine, uzimanjem Kosova", rekao je Dimitrijević.

Euronews Srbija

Dimitrijević je, govoreći o promeni inteziteta odnosa objasnio i zašto je Tramp popularan među Srbima.

"Tramp je po tom senzibilitetu neko ko odgovara srpskom narodu. Ona američka administracija, demokratska, ona je prepoznata kao ona koja je vodila rat protiv nas 1995. i 1999. koja je forsirala negativne stereotipe o Srbima, koja ima tendenciju da nam oduzme Kosovo itd. Tramp nije klasičan mejinstrim američkih političara, ne dolazi iz jednog miljea, posebno on je onako iz jednog medijsko-trgovačkog ambijenta i on je prilično otvoren u svemu tome. To je nešto što valjda nama Srbima godi i to je prepoznato ovde kao eventualna moguća promena u odnosima Amerike i Srbije", rekao je Dimitrijević.

Gostovanje Stojanovića i Dimitrijevića u celosti pogledajte u video prilogu.