SAD zvanično istupile iz Uneska: Kao razlog navode Izrael i "woke" politiku

Sjedinjene Američke Države saopštile su danas da su se povukle iz Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO), ocenivši da dalje članstvo nije u nacionalnom interesu SAD.

"UNESCO promoviše podeljene društvene i kulturne agende i pridaje prevelik značaj Ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih nacija, globalističkoj ideološkoj platformi za međunarodni razvoj koja je u suprotnosti sa našom spoljnopolitičkom strategijom 'Amerika na prvom mestu'", izjavila je portparolka Stejt departmenta Tami Brus, prenosi Reuters.

Ranije je New York Post pisao o mogućem povlačenju Sjedinjenih Država iz ove specijalizovane agencije Ujedinjenih nacija, pozivajući se na izvore iz Bele kuće koji su kao razlog povlačenja navodili antiameričke i antiizraelske stavove organizacije, kao i "woke" agendu organizacije. 

Tramp je još u februaru ove godine naložio sprovođenje analize članstva SAD u UNESCO-u, sa posebnim naglaskom na ispitivanje potencijalnog antisemitizma i neprijateljskih stavova prema Izraelu unutar organizacije, naveo je zvaničnik Bele kuće, piše list New York Post.

Nakon završetka analize, američka administracija izrazila je zabrinutost zbog, kako se navodi, pristrasnosti UNESCO-a u korist Palestine i Kine, kao i zbog sprovođenja politika u oblasti različitosti, ravnopravnosti i inkluzije koje su, prema mišljenju Bele kuće, u suprotnosti sa interesima američkog naroda.

"Predsednik Tramp povući će Sjedinjene Države iz UNESCO-a, koji podržava podeljene i društveno kontroverzne ciljeve koji nemaju dodirne tačke sa zdravim razumom i vrednostima za koje su se građani SAD izjasnili na izborima u novembru", izjavila je zamenica portparola Bele kuće, Ana Keli.

Među spornim aktivnostima UNESCO-a, administracija SAD posebno je istakla objavljivanje priručnika za borbu protiv rasizma 2023. godine, kao i inicijativu iz 2024. godine pod nazivom "Transforming MEN'talities", koja se fokusira na preispitivanje muških stavova o rodnim pitanjima, naročito o "štetnim rodnim normama".

Takođe se kritikuje i izveštaj o video-igrama iz 2023, u kojem se igre posmatraju kao potencijalno sredstvo za promovisanje rodne ravnopravnosti i suzbijanje diskriminatornog ponašanja.
SAD takođe optužuju UNESCO da preko svog Izvršnog odbora sprovodi "antiizraelske i antijevrejske odluke", među kojima se izdvaja odluka o proglašenju jevrejskih svetilišta za "palestinsku svetsku baštinu".

Zvaničnici Bele kuće navode da organizacija redovno koristi izraze da je "Palestina okupirana teritorija", dok, kako tvrde, ne iznosi kritike na račun Hamasa.

New York Post navodi i da je Tramp već povukao SAD iz UNESCO-a 2017. godine iz istih razloga, dok su SAD prvi put napustile ovu organizaciju 1984. godine za vreme predsednika Ronalda Regana, koji je tada optužio UNESCO za "ekstremnu politizaciju", "neprijateljstvo prema slobodnom tržištu i štampi", kao i za "nekontrolisanu potrošnju budžeta".

Povratak SAD u UNESCO usledio je 2003. godine za vreme predsednika Džordža Buša mlađeg, dok je predsednik Džo Bajden ponovo uspostavio članstvo 2021. godine.

Uprkos mogućem američkom napuštanju, UNESCO je ranije saopštio da  danas u manjoj meri finansijski zavisi od SAD nego ranije - trenutno američki doprinos čini oko osam odsto ukupnog budžeta organizacije, dok je u vreme prethodnog povlačenja iznosio oko 20 odsto.

Stejt department obavestio UNESKO 

Sjedinjene Američke Države obavestile su danas generalnu direktorku UNESKO-a, Odri Azule, o svojoj odluci da se povuku iz ove organizacije, saopštio je Stejt department, navodeći da dalja saradnja s ovom specijalizovanom agencijom Ujedinjenih nacija nije u nacionalnom interesu Sjedinjenih Država.

U saopštenju Stejt departmenta ocenjuje se da UNESKO promoviše "podeljene društvene i kulturne ciljeve",  i da pridaje "prevelik značaj Ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih nacija", što se, kako se navodi, kosi sa spoljnopolitičkim prioritetima američke administracije, zasnovanim na principima politike "Amerika na prvom mestu".

Kao jedan od ključnih razloga za povlačenje, Vašington navodi odluku UNESKO-a da prizna "državu Palestinu" kao punopravnu članicu, što se ocenjuje kao "problematično, suprotno zvaničnoj politici SAD i faktor koji je doprineo širenju antiizraelske retorike u okviru organizacije".
Američko učešće u međunarodnim organizacijama, kako se naglašava, biće ubuduće usmereno na "jasno i odlučno zastupanje američkih interesa".

Prema članu II(6) Ustava UNESKO-a, odluka o povlačenju stupiće na snagu 31. decembra 2026. godine, a do tada će SAD zadržati status punopravne članice.