Prva izložba u Srbiji koja se gleda kroz naočare u boji: Etnografski muzej proslavlja 122. rođendan "Čitanjem boja"

Komentari

Autor: Euronews Srbija

25/09/2023

10:35

Euronews

veličina teksta

Aa Aa

Etnografski muzej proslavlja 122. rođendan izložbom "Čitanje boja" koja se gleda kroz naočare i bavi vizuelnom percepcijom i simbolikom boja. Podsticaj za istraživanje i realizaciju postavke autorke Marine Cvetković bila je savremena literatura o bojama, a ova izložba biće otvorena do marta sledeće godine.

Predstavnica Etnografskog muzeja za odnose s javnošću Teodora de Luka kaže da je "Čitanje boja" izložba koja pokreće najvažnija globalna pitanja i skreće pažnja na probleme zagađenja životne sredine, ali i perspektive održivog razvoja i cirkularne ekonomije.

"Na izložbi su predstavljeni autentični i jedinstveni tekstilni proizvodi koji su deo etnografske zbirke 'Tekstilno pokućstvo' i što je najzanimljivije, oni su u potpunosti obojeni prirodnim bojama. Nekada su naše majke i bake su koristile boje koje su dobijale pomoću biljaka iz prirodnog okruženja kao i katalizatore poput sirćeta i soli koji su omogućavali bolje vezivanje za tkaninu", objašnjava De Luka.

Jedan od najatraktivnijih eksponata na izložbi koji se posmatra kroz zelene naočare je gunj, muški gornji odevni predmet, koji je bio deo i tradicionalne i gradske narodne nošnje.

"Uglavnom svi pitaju za taj predmet, a konzervacija Etnografskog muzeja ga je dovela do savršenstva", ističe portparolka muzeja.

Naša sagovornica ističe da su jedan od najpopularnijih eksponata muzeja gusle napravljene od vojničkog šlema, ali i tradicionalna ženska kapa smiljevac.

"To je kapa koju su nosile mlade devojke i žene, bogato ukrašena, a pored toga što je imala socijalnu funkciju, imala je i magijsku funkciju. Nekada se na smiljevac stavljalo i paunovo perje, koje je trebalo da štiti od urokljivih očiju", objašnjava De Luka.

Istorija Etnografskog muzeja

Svečano otvaranje prve stalne izložbe Etnografskog muzeja upriličeno je 20. septembra 1904. povodom proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka.

Od osnivanja Muzeja do danas stručno se prikupljaju i proučavaju muzejski predmeti i etnogenetski procesi, tradicionalna materijalna kultura, društveni odnosi i porodični život, običaji, verovanja i narodno stvaralaštvo.

Predlog i idejno-teorijsku osnovu za stvaranje muzeja u kome će se izučavati narodni život sastavio je istoričar Stojan Novaković, redovni član Srpskog učenog društva (današnja Srpska akademija nauka i umetnosti). Raznovrsni etnografski predmeti među kojima je bilo zemljanog i metalnog posuđa, nakita, amajlija, predmeta od stakla i tekstila, oružja, alata, uskršnjih jaja i ostalih muzealija preneseni su u Zadužbinu Stevče Mihailovića – kuću koju je Mihailović testamentom zaveštao ,,narodu srbskom za večiti spomen moiji i to u toji celji da se od nje načini muzej za Kraljevinu srbsku“.

Tokom Prvog svetskog rata uništen je veliki broj eksponata, dokumentacija i biblioteka. Nakon rata preduzeta su nova terenska istraživanja kako bi se popunile zbirke. Muzej je tih godina ređe gostovao u inostranstvu.

Muzejska biblioteka je obnovljena 1920. i danas poseduje oko 60.000 publikacija među kojima je oko 33.000 knjiga i oko 27.000 časopisa iz oblasti etnologije, antropologije i srodnih nauka. U periodu između dva svetska rata izrađeni su Nov inventar svih predmeta i Azbučni registar, ustanovljeno je Odeljenje za muzički folklor i Ilustrativno odeljenje, a predmeti su razvrstani prema materijalu od kog su izrađeni.

Tokom Drugog svetskog rata muzejski predmeti su zapakovani i sklonjeni iz dotadašnje zgrade Muzeja. Posle rata Muzej je preseljen u zgradu Beogradske berze na Studentskom trgu broj 13. Danas se u zbirkama Muzeja čuva više od 120.000 muzealija među kojima je oko 50.000 etnografskih predmeta.

Proučavaju se obeležja srpske kulture, ali i obeležja drugih etničkih zajednica koje žive u susedstvu. Osim prikupljanja eksponata, od šezdesetih godina HH veka, kao stalan vid rada u Muzeju, uvodi se timsko istraživanje etnografskih oblasti severoistočne i zapadne Srbije.

Rezultati istraživanja objavljuju se u stručnim i naučnim časopisima i katalozima.U Etnografskom muzeju u Beogradu se organizuju povremene i stalne izložbe. Do danas je priređeno osam stalnih izložbi i više stotina povremenih izložbi u zemlji i inostranstvu.

Osma stalna izložba je postavljena 2001. pod nazivom ,,Narodna kultura Srba u HIH i HH veku“. Redovni program Muzeja od 1992. godine čini i Međunarodni festival etnološkog filma. U Muzeju se organizuju radionice za decu i odrasle, predavanja, predstavljanja knjiga i koncerti.