Vremeplov Narodnog muzeja u Leskovcu - od neolita do srpskog Mančestera

Komentari

Autor: Ljiljana Pavlović, snimatelj: Dragan Živanović

19/11/2023

17:12

Euronews TV

veličina teksta

Aa Aa

U godini kada obeležava 75 godina postojanja, Narodni muzej u Leskovcu dobitnik je "Živa" nagrade za najbolji slovenski muzej. U depoima ove ustanove čuva se više od 30.000 eksponata koji svedoče o više od osam hiljada godina istorije, kulture i tradicije Leskovačkog kraja.

Reč je o jednom od "stubova kulture", ne samo u Leskovcu, nego i u celom Jablaničkom okrugu koji pamti osam i po hiljada godina ljudske istorije.

Prve stranice svoje istorije Muzej ispisuje u kući Bore Dimitrijevića 1948. godine. Bogato nasleđe leskovačkog kraja od 1974. je u zgradi Muzeja u centru grada, jednoj od retkih u Srbiji koja je građena za tu namenu. Stalna postavka "Vremeplov leskovačkog kraja" prikazuje život na ovim prostorima od neolita do kasnog turskog doba.

Suzana Ranđelović, kustos-dokumentarista muzeja, kaže da bi iz njihovog bogatog fundusa kao posebno značajan izdvojila zlatni nakit iz rimskog perioda, pronađen u Maloj Kopašnici.

"To je rimska nekropola sa grobovima spaljenih pokojnika. To je izuzetno vredan nakit i deo zbirke Narodnog muzeja", objašnjava Ranđelović.

Tu su i eksponati koji govore o bogatom životu Caričinog grada, Justinijane Prime, rimske arhitekture kao i fragmenti antičkih skulptura.

Vekovima dalje u prošlost, leskovački muzej vodi svoje posetioce u period od oslobođena od Turaka do početka Drugog svetskog rata kroz postavku "Leskovac - srpski Mančester". Ona svedoči o gradu koji je prešao put od orijentalne varoši do najznačajnijeg srpskog industrijskog centra posle Beograda.

Kustos-istoričar Vladimir Petković pokazao nam je razboj iz 1893. iz vremena dinastije Obrenović koja je vladala tadašnjom Kraljevinom Srbijom.

"Ne bi bilo Leskovca kao industrijskog grada, da nije bilo ovih čarkova. Priča o njima je priča o prvoj gajtanari koja je otvorena 1884. u selu Strojkovcu. Počeci industralizacije Leskovca vezani su za tu gajtanaru, koja je danas Tekstilni muzej, jedini takve vrste u Srbiji", kaže Petković.

"Da nije bilo tih Leskovčana koji su otvorili prvu gajtanaru, ne bi bilo ni one čuvene: 'Mi Leskovčani na malečku stolicu sedimo i u golemo nebo gledamo'", dodaje naš sagovornik.

Muzej čuva uspomene i na čuvene kafane, između ostalog, autentični deo inventara ugostiteljskog objekta "Mali Kaspar" - točičicu za pivo, sto, stolice i držač za novine.

Takođe važi i za jedan od najpristupačnijih, budući da poseduje taktilnu izložbu za slepe i slabovide osobe sa 19 replika eksponata.

"Imamo i vodič i legende na Brajevom pismu, naočare sa dioptrijskom lupom, taktilne trake, audio vodič i vodič na znakovnom jeziku, koji gluvi i nagluvi posetioci mogu da koriste i da se sami kreću kroz postavke", kaže kustos-dokumentaristkinja Suzana Ranđelović za Euronews Srbija.

Brojna priznanja svedoče o značaju onoga što se radi u ovoj ustanovi kulture. Vukova nagrada, više puta najbolji muzej u Srbiji, a 2023. i najbolji slovenski muzej.

Nebojša Dimitrijević, direktor ove ustanove kaže da veliko priznanje stiže baš u godini kada proslavljaju 75 godina postojanja.

"U konkurenciji 24 muzeja iz 10 zemalja naš je proglašen za najkompletniji. Mi imamo zatvorenu priču, i konzervacija i sakupljanje, obrada i prezentacija materijala. U proseku imamo oko 20.000 posetilaca godišnje, što je malo za ono što Leksovac ima da ponudi, naročito arheološki lokalitet Caričin grad, ali se radi i na tome", kaže Dimitrijević.

U pripremi je i postavka "Bune, ratovi i ustanci" koja će prezentovati period od Prvog srpskog ustanka do Drugog svetskog rata, a zatim i predstavljanje Leskovca i okoline u periodu socijalizma što će upotpuniti priču o bogatoj kulturno-istorijskoj baštini ovog kraja.