Novi nacionalni park u Srbiji – skriveni biser na istoku: Srpske "prašume" raj za ljubitelje netaknute prirode

Komentari

Autor: Tila Milenović

26/02/2022

18:24

Novi nacionalni park u Srbiji – skriveni biser na istoku: Srpske "prašume" raj za ljubitelje netaknute prirode - Copyright Ministarstvo zaštite životne sredine, Pixabay

veličina teksta

Aa Aa

Posle četiri decenije, Srbija je dobila dva nova nacionalna parka, pa su tako Stara planina i najprostraniji planinski kompleks istočne Srbije "Kučaj-Beljanica" od 5. januara pod najvišim stepenom zaštite. Brojne reke, vrela, Lazav kanjon, srpske prašume i zaštićene vrste životinja samo su neki od bisera koje nacionalni park "Kučaj-Beljanica" može da ponudi.

Na severu je Žagubičkom kotlinom odvojen od Homoljskog masiva, sa zapada ga ograničava dolina Morave, na jugu je prevojem Čestobrodica odvojen od masiva Rtnja, a na istoku Zaječarsko-Borskim okrugom.

"Ovo područje može da ponudi veliki broj hidrološkog nasleđa, između ostalog vodopade Veliki i Mali buk, Suvodolsku reku... Posebno se ističu snažna kraška vrela koja se javljaju u podnožju planinskog prostora i predstavljaju glavne izvore pijaće vode za šire područje", ističe se za Euronews Srbija iz Zavoda za zaštitu prirode Srbije.

Lazarev kanjon, reka i pećina

Usečen u debele krečnjаčke stene ispod Mаlinikа u dužini od 9 km divljih liticа, sа brojnim sipаrimа, procepimа i pećinаmа predstаvljа nаjduži i nаjdublji kаnjon u Istočnoj Srbiji, jedan je od lepših turističkih potencijala ovog područja.

Nа završetku impresivnog kanjona, tokom stotina hiljada godina, formirala se monumentalna Lazareva pećina. Današnji ulaz u pećinu je nа 291 m nаdmorske visine načinila svojim tokom ponornica koja je nakon toka kroz duboke krečnjačke sastave ovde izbijala na površinu. U neposrednoj blizini ulaza u koritu Lazareve reke voda izbija na površini u formi аkog krаškog vrelа.

Iz Zavoda ističu da je potencijal tih vrela izuzetno velik budući da visok kvalitet vode predstavlja jednu od temeljnih vrednosti ovog prostora.

Srpske prašume

Na području nacionalnog parka dominiraju bukove šume, a naročito se ističu reliktne zajednice prašumskog karatkera. To su površine nekadašnjih rezervata "Vinatovača" i "Busovata", u kojima se nalaze najkvalitenije visoke bukove šume planinskog regiona.

U Resavi i Beljanici prirodno raste i jorgovan, koji je inače posečen u ostalim krajevima Evrope i postoji prvestveno na jugoistočnom delu Balkanskog poluostva, što samo po sebi ukazuje na veliki značaj Kučajskih planina u ovom pogledu.

"Zahvaljujući specifičnoj geološkoj podlozi i klimi, na ovom prostoru su našle stanište brojne retke i ugrožene biljne vrste — od ukupno 982, što čini oko 25 odsto ukupne flore Srbije. Prostor zaštićenog područja se ubraja u jedan od najšumovitijih, ne samo u Srbiji već i šire, pri čemu šumski kompleksi bukve spadaju među najočuvanije i najproduktivnije", ističe za iz ZZPS.

Prerast Samar

Smatra se da je prerast Samar nastala na aktivnom rasedu, na mestu poniranja rečice Prerast. Na aktivnost ovog raseda ukazuje nagla promena pada rečnog korita rečice. Samar je poligentskog porekla. Ona predstavlja ostatak pećine u dolini rečice Prerast, kroz koju je nekada ona proticala. Danas rečica protiče ispod prerasti.

Dužina prerasti je 10 metara, širina 14, a visina 15 metara. Njen svog leži na 2 stuba, debljine 18 i 20 metara. Do prerasti se dolazi makademskim putem, koji se odvaja od regionalnog puta Žagubica – Bor.

Prerast Samar je pod zaštitom države i SO Žagubica, kao geomorfološki spomenik prirode treće kategorije.

Raj za ptice

Na ovom području je do sada zabeleženo oko 124 vrste ptica, a realna broj nost vrsta se kreće oko 150. Broj gnezdarica se kreće oko 100 vrsta.

Najveći deo prisutnih vrsta ptica, oko 100, na ovom području je strogo zaštićen prema Pravilniku o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva. Bogatstvo ornitofaune svakako opredeljuje čitav prostor kao "područje od izuzetnog značaja za ptice".

"U pogledu faune sisara registrovano je prisustvo oko 70 vrsta, što čini više 70 odso ukupne faune sisara kod nas", dodaje se iz Zavoda za zaštitu prirode Srbije.

Posebno bogatstvo predetavljaju elepi miševi - predstavljeni sa 26 vrsta, zatim slede glodari, zveri i bubojedi. Najslabije su zastupljeni zečevi sa jednom vrstom. Neke od karakterterističnih vrsta zveri na ovom područj u su ris, mrki medved, vuk i vidra.