Izbor naslednika Dalaj Lame pod lupom svetskih sila

Izbor naslednika 14. Dalaj Lame, koji u nedelju puni 90 godina, postaje sve aktuelnija tema, ne samo među budističkim vernicima već i na relaciji Kina-Indija-Sjedinjene Američke Države, zbog širokih verskih i geopolitičkih implikacija.

U nedavno objavljenoj knjizi "Glas za one bez glasa", Dalaj Lama navodi da će se njegov naslednik roditi van Kine, te da će oko svog 90. rođendana saopštiti dodatne detalje o procesu nasleđivanja, prenosi Reuters.

"Postojaće određeni okvir za razgovore o nastavku institucije Dalaj Lame“, rekao je on danas na skupu u Daramšali, bez daljih pojašnjenja.

Tibetanska vlada u egzilu saopštila je da je formiran sistem za nastavak duhovne i administrativne linije, a Fondacija Gaden Phodrang, koju je Dalaj Lama osnovao 2015. godine, biće zadužena za pronalaženje i prepoznavanje njegove reinkarnacije.

Zvanični Peking, međutim, tvrdi da, prema zakonima i običajima iz vremena dinastije Ćing, ima pravo da odobri izbor Dalaj Lame, insistirajući da se reinkarnacija mora desiti u Kini i da se izbor obavi kroz tradicionalni ritual "zlatne urne“.

Kinesko Ministarstvo spoljnih poslova nedavno je saopštilo da Dalaj Lama nema pravo da govori u ime tibetanskog naroda, označivši ga kao političkog izgnanika.

Sam Dalaj Lama oštro odbacuje svaki pokušaj kineskog mešanja u izbor njegovog naslednika, poručujući da tibetanski budisti ne treba da prihvate "kandidata izabranog iz političkih motiva, uključujući i one iz Narodne Republike Kine“.

Indija, u kojoj živi više od 100.000 tibetanskih budista, zadržava neutralan, ali zaštitnički stav prema Dalaj Lami, čije prisustvo u toj zemlji ima i simbolički i strateški značaj u odnosima sa Kinom.

Sjedinjene Američke Države više puta su istakle da se protive bilo kakvom kineskom uticaju na izbor budućeg Dalaj Lame, a američki Kongres je 2024. godine usvojio zakon kojim se Kina poziva da pregovara o tibetanskoj autonomiji.

Duhovni vođa Tibetanaca, dobitnik Nobelove nagrade za mir, nalazi se u egzilu u indijskom gradu Daramšali od 1959. godine, nakon neuspelog ustanka protiv kineske vlasti.