Preminuo Slaj Stoun, pionir fanka i soul muzike

Američki muzičar i tekstopisac Slaj Stoun, koji je generacijama osvetljavao plesne podijume uz svoju grupu Sly and the Family Stone, preminuo je u 83. godini.

"Nakon duge borbe s hroničnom opstruktivnom bolešću pluća i drugim zdravstvenim problemima, Slaj je preminuo u miru, okružen svojom decom, najbližim prijateljima i širom porodicom. I dok tugujemo zbog njegovog odlaska, utehu nalazimo u činjenici da će njegovo izuzetno muzičko nasleđe nastaviti da inspiriše generacije koje dolaze", navodi se u saopštenju porodice koje je preneo Guardian.

Sa svojom grupom Sly and the Family Stone, Slaj je spojio soul, psihodelični rok i gospel u uzbudljive, pesme i postao jedan od ključnih začetnika fanka sedamdesetih, rame uz rame sa Džejmsom Braunom.

Među njihovim najvećim hitovima nalaze se tri singla koja su zauzela prvo mesto američkih top-lista – "Everyday People", "Thank You (Falettinme Be Mice Elf Agin)" i "Family Affair" – kao i pesme "Dance to the Music", "I Want to Take You Higher", "Hot Fun in the Summertime" i druge. Album "There’s a Riot Goin’ On" iz 1971. godine, sumorno razmišljanje o građanskim pravima i izgubljenim idealima posleratnog doba, koji je uglavnom Slaj snimio sam, danas se smatra jednim od najboljih albuma 20. veka.

Rođen kao Silvester Stjuart 1943. godine u Teksasu, u porodici pentekostalne veroispovesti, Slaj je odrastao u oblasti zaliva San Franciska. Prve muzičke korake napravio je u gospel kvartetu The Stewart Four sa troje braće i sestara.

Kao mladić postao je poznat na plodnoj muzičkoj sceni kontrakulture San Franciska – bio je multiinstrumentalista, radio-DJ, imao je više lokalnih bendova i producirao muziku za grupe iz garažnog roka i psihodelije, poput The Beau Brummels.

Godine 1966. ujedinio je svoj bend Sly and the Stoners sa bratom Fredijem i njegovom grupom Freddie and the Stone Souls, čime je nastao legendarni Sly and the Family Stone. Proboj su ostvarili naredne godine pesmom "Dance to the Music", a četvrti album "Stand!" iz 1969. prodat je u više od tri miliona primeraka. Mešoviti rasni i muzički sastav grupe privukao je širu publiku, a nastupali su i na legendarnim festivalima Woodstock i Harlem Cultural Festival iste godine.

Problemi sa zavisnošću

Početkom sedamdesetih hitovi su dolazili sporije, a grupa, poznata po čestim otkazivanjima nastupa, postepeno se raspadala pod teretom sve veće upotrebe droge. Slaj je većinu albuma "There’s a Riot Goin’ On" snimio sam, koristeći ranu verziju ritam mašine. Sledeći albumi, poput "Fresh!" sa čuvenim portretom Ričarda Avedona na omotu, takođe su uglavnom bili njegovo solo delo. Grupa se zvanično raspala 1975, iako je Slaj nastavio da koristi njeno ime za solo izdanja.

Iako je postavio ritmičke temelje disko muzike, nije uspeo da održi karijeru krajem sedamdesetih – zavisnost od kokaina se pogoršala. Nastavio je da sarađuje sa umetnicima kao što su Funkadelic i Bobi Vomak, ali je poslednji album objavio 1982. godine ("Ain’t But the One Way").

Tanjug/AP Photo

Uhapšen je 1983. zbog posedovanja kokaina, a 1987. i zbog vožnje pod njegovim uticajem, nakon čega je napustio Kaliforniju i preselio se u Konektikat. Dve godine kasnije uhapšen je i osuđen na 55 dana zatvora, pet godina uslovne kazne i novčanu kaznu. Devedesetih godina bio je gotovo potpuno odsutan iz javnosti, a tek 2006. ponovo se pojavio na sceni, na dodeli Gremija, gde mu je odana počast.

Sledeće godine krenuo je na turneju sa preostalim članovima grupe, ali su nastupi bili neujednačeni. Nastup na festivalu Koačela 2010. godine bio je razočaravajući. Poslednji album, "I’m Back! Family & Friends", s novim verzijama starih pesama i tri nove numere, objavljen je 2011.

Godine 2015. dobio je presudu u svoju korist u parnici protiv bivšeg menadžera i advokata, tvrdeći da su mu ukradene tantijeme. Međutim, nije dobio novac zbog ranije nagodbe iz 1989. godine. Zbog finansijskih problema, poslednje godine proveo je u siromaštvu – 2011. živeo je u kamp-prikolici u Los Anđelesu, navodno po sopstvenom izboru, i oslanjao se na pomoć jednog penzionisanog para.

"Ustani Slaj Stoune, Srbija te zove"

"Slaj je bio monumentalna figura, revolucionarni inovator i pravi pionir koji je promenio tok pop, funk i rok muzike. Njegove legendarne pesme ostavile su neizbrisiv trag, a njegov uticaj i dalje je snažno prisutan. U znak njegove kreativne vitalnosti, Sly je nedavno završio scenario za film o svom životu, koji planiramo da podelimo s publikom. Film će pratiti memoare objavljene 2024. godine", navodi se u saopštenju porodice. 

Među onima koji su mu odali počast bili su i muzičarka i glumica Kvin Latifa, koja ga je nazvala "inovatorom i zaljubljenikom u fank", te hip-hop ikona DJ Premier, koji je napisao: "Hvala ti što si nam doneo raznolikost, funk, soul, rok i jedinstvenu grupu – zbog toga se i ja trudim da ostanem autentičan. Zbog tebe želim da budem veliki".

Majk Skot iz grupe The Waterboys napisao je: "Hvala ti za svu inspiraciju, za to što si krčio put da bi drugi mogli da ga slede, i za to što si bio najotkačenije i najfanki biće na planeti".

Uticaj Slaja Stouna na generacije muzičara osećao se svuda u svetu, a nedavno je domaća grupa Deca Loših Muzičara objavila album pod nazivom: "Ustani Slaj Stoune, Srbija te zove".

Slaj je bio u braku sa Keti Silvom od 1974. do 1976. godine, sa kojom je imao sina, Silvestera Mlađeg. Kasnije je dobio još dvoje dece – ćerku Silvijet sa trubačicom Sintijom Robinson i Novenu Karmel.