Sirijus je sada ponovo vidljiv na nebu i donosi "pseće dane": Kako je najsjajnija zvezda oblikovala kalendare i mitove
Komentari
31/07/2025
-20:10
Sirijus, najsjajnija zvezda vidljiva sa Zemlje, je od jutros 31. jula ponovo vidljiva na nebu, a ova pojava poznata kao helijakalni izlazak Sirijusa, imala je snažnu simboliku u mnogim drevnim civilizacijama.
Helijakalni izlazak neke zvezde ili planete dešava se jednom godišnje, kada nebesko telo postaje vidljivo iznad istočnog horizonta u kratkom trenutku pred samu zoru, odnosno neposredno pre izlaska Sunca, i tada se naziva "jutarnjom zvezdom".
Ovaj trenutak označava povratak zvezde ili planete na noćno nebo nakon što je prethodno "zašla" zajedno sa Suncem na zapadu i od tada bila prisutna samo na dnevnom nebu, ali nevidljiva zbog sunčeve svetlosti.
Helijakalni izlazak Sirijusa je smatran najvažnijim u drevnoj astronomiji i igrao je ključnu ulogu u egipatskom kalendaru i razvoju astronomije.
Ta planeta je za drevne Egipćane bila sveti zvezdani glasnik reke Nil, poznat i kao Zvezda Izide.
Njeno godišnje pojavljivanje, tik pred zoru u vreme letnjeg solsticija najavljivalo je izlivanje Nila – događaj od kog je zavisila egipatska poljoprivreda, a samim tim i čitav život u Egiptu.
Zato je u određenim periodima njihove istorije pojavljivanje Sirijusa na nebu označavao početak nove godine.
Povezane vesti
U staroj Grčkoj, izlaženje Plejada označavalo je početak sezone plovidbe – kada se nebo koristilo za orijentaciju – ali i sezone poljoprivrednih radova (što potvrđuje i Hesiod u svom delu "Radovi i dani").
"Pseći dani"
Mnoge kulture kroz istoriju pridavale su posebnu simboliku Sirijusu, naročito u vezi sa psima, jer pripada sazvežđu Velikog psa. Često se kolokvijalno naziva "Psećom zvezdom", jer je najsjajnija zvezda tog sazvežđa. U klasičnoj mitologiji, Veliki pas je predstavljan kao Orionov pas. Stari Grci su verovali da zračenja Sirijusa mogu nepovoljno uticati na pse, čineći ih neobično nemirnim tokom takozvanih "pasjih dana" – najtoplijih dana leta.
Tanjug/AP/Emilio Morenatti
Rimljani su te dane zvali dies caniculares, a zvezdu Sirijus Canicula, što znači "mali pas". Verovalo se da prekomerno dahtanje pasa na vrućini može dovesti do dehidracije i bolesti. U ekstremnim slučajevima, pas koji se penio mogao je imati besnilo, koje se prenosilo na ljude ugrizom i moglo biti smrtonosno.
Homer u Ilijadi opisuje dolazak Ahileja prema Troji ovim rečima (poredeći ga sa Sirijusom):
"Kralj Prijam ga prvi vide kako preko ravnice trči natrag prema Ilionu poput sjajne zvezde u kasno leto nadmašujući u sjaju bezbrojne zvezde (ljudi je zovu Orionov pas), blistavo znamenje kobi, koje nosi visoke temperarure nesrećnim smrtnicima: upravo tako je bronza njegovog grudnjaka blistala".
U kineskoj astronomiji, Sirijus je poznat kao zvezda "nebeskog vuka" i nalazi se u konstelaciji Bunara (Mansion of Jǐng).
Mnogi starosedeoci Severne Amerike takođe su povezivali Sirijus sa psima – narod Seri i Tohono O'odham sa jugozapada SAD smatrali su ga psom koji prati planinske ovce. Čiroki su uparili Sirijus sa Antaresom kao zvezdane pse čuvare koji stoje na oba kraja "Puta duša". Narod Povni iz Nebraske imao je više tumačenja – pleme Vukova (Skidi) zvalo ga je "Zvezda vuk, dok su druge grane koristile naziv "Zvezda kojot". Još severnije, Inuti sa Beringovog moreuza u Aljasci zvali su je "Mesečev pas".
Povezane vesti
I Sloveni su znali za Sirijus, ali su tu zvezdu zvali Volarica.
Komentari (0)