Otkriće koje menja istoriju ljudske kulture: Pronađeni najstariji dokazi neandertalske umetnosti
Komentari
08/11/2025
-14:37
Novootkrivena pećinska umetnost u Evropi pokazala je da su neandertalci bili sposobni za simboličko izražavanje mnogo pre nego što su se pojavili moderni ljudi, što potpuno menja istoriju ljudske kulture.
Istraživači su pre nekoliko godina identifikovali otiske ruku, geometrijske šare i linearne motive u tri španske pećine, za koje se ispostavilo da su stari više od 64.000 godina.
Kako su pokazale nove analize, ova umetnička dela starija su od najstarije poznate pećinske umetnosti Homo sapiensa za najmanje 22.000 godina, što znači da su ih stvorili neandertalci, a ne moderni ljudi.
Umetnost obuhvata pažljivo raspoređene otiske nastale duvanjem pigmenta preko ruku, geometrijske znakove, slojeve boje i linijske motive utisnute u meke površine pećine.
Neandertalska umetnost u Francuskoj i Španijii
Tim je takođe otkrio tragove umetničke aktivnosti neandertalaca u pećini La Roš-Kotar u Francuskoj, gde se vide otisci napravljeni prstima u mekom sedimentu – talasaste, paralelne i zakrivljene linije koje ukazuju na svesno oblikovanje.
Na tom mestu, neandertalci su lomili stalaktite na jednake delove i od njih pravili veliku ovalnu strukturu preko koje su palili male vatre – ranu formu instalacije ili ambijentalne umetnosti, daleko izvan praktične svrhe ili gradnje skloništa.
Ovi nalazi sugerišu da su se neandertalci na visoko sofisticiran način upuštali u istraživanje dubokih podzemnih prostora, verovatno iz simboličkih i ritualnih razloga.
Povezane vesti
Pećina Maltravieso bila je prekrivena desetinama otisaka ruku u crvenoj oker boji. Neke su nastale duvanjem pigmenta preko šaka prislonjenih uz zid, dok je u Ardalesu otkrivena mešavina linearnih znakova, geometrijskih oblika i otisaka dlanova – dokaz pažljivog plana i promišljenog dizajna, piše Science Daily.
HO / AFP / Profimedia
Pećina La Pasiega sadrži motiv "merdevina" sastavljen od horizontalnih i vertikalnih linija.
Datiranje pećinske umetnosti je veoma težak proces, ali su istraživači do procene došli koristeći uranijum-torijum metodu na slojevima kalcita koji su se formirali preko pigmenta.
Ova metoda potvrdila je da su otisci ruku, geometrijski uzorci i linearni motivi u Španiji nastali mnogo pre nego što su Homo sapiensi stigli u region.
Čak i u najmlađoj proceni starosti, ova umetnička dela pomeraju početak simboličke kulture u Evropi unazad za desetine hiljada godina.
Nova slika neandertalaca
Neandertalci su živeli u Španiji i Francuskoj stotinama hiljada godina, a postoje dokazi o njihovom prisustvu još pre više od 300.000 godina.
Kratko su koegzistirali s modernim ljudima u Francuskoj i severnoj Španiji između 42.500 i 40.000 godina pre nove ere, pre nego što su nestali iz fosilnog zapisa u regionu.
Povezane vesti
Dugo se raspravljalo da li su neandertalci posedovali kognitivne sposobnosti za simboličku misao i umetničko stvaranje.
Iako su već bili poznati tragovi upotrebe pigmenata, nakita i alata, ideja da su ulazili duboko u pećine kako bi stvorili trajno umetničko delo smatrala se spornom – sve do sada.
Umetnost pre istorije
Sva do sada otkrivena umetnost neandertalaca nije figurativna – nema prikaza ljudi ni životinja – ali namerno raspoređene linije, šare i otisci pokazuju promišljeno umetničko delanje.
Joao Zilhao / AFP / Profimedia
Povezane vesti
Njihovi motivi, raspored i upotreba prostora govore o planiranju, apstraktnom mišljenju i osećaju za dizajn.
Posebno je zanimljiva struktura iz Brinikela, koja predstavlja inovativnu upotrebu prostora i materijala – prema savremenim kriterijumima, to bi se smatralo umetničkom instalacijom.
Stručnjaci veruju da su ova otkrića tek početak, jer su duboke pećine teško dostupne, a metode datiranja složene.
Ipak, dalja istraživanja verovatno će otkriti još primera neandertalske umetničke aktivnosti.
Ovi nalazi menjaju naše razumevanje neandertalaca brišući stereotip o "primitivnim pećinskim ljudima" i otkrivajući populaciju sposobnu za apstraktno mišljenje, kreativnost i kulturno izražavanje, navode istraživači u studiji objavljenoj u listu "Journal of Archaeological Science".
Komentari (0)