Tajne kartonskih kutija bečkog arhiva: Kako se knez Miloš Obrenović borio za nezavisnost Kneževine Srbije

Nacionalni arhiv Austrije sadrži brojna "blaga" iz doba Habzburške monarhije koja su bitna i za srpsku istoriju, a koja do sada nisu pronađena.

To su ustanovili i Srbi iz Beča, Radovan B. Milić i Snežana Minić, koji su nedavno "iskopali" do sada nepoznata dokumenta koja govore o periodu vladavine kneza Miloša Obrenovića i dobijanja nezavisnosti Kneževine Srbije od Osmanskog carstva.

Više nije tajna šta su sakrivala pisma, izveštaji habzburškog diplomatskog predstavnika iz Konstantinopolja, upućena princu Meternihu u Beč, u periodu od 1828. do 1838.

Milić i Minić, članovi Slovenačko-srpskog kulturno humanitarnog društva "Sretenje" iz Slovenskih Konjica, duboko su se "zakopali" u tajne kartonskih kutija Nacionalnog arhiva Austrije.

Posle tačno 194 godine iz tamnih arhivskih depoa, na svetlost istorije današnje Srbije izvukli su nepoznata dokumenta koja govore o periodu vladavine kneza Miloša Obrenovića i dobijanja nezavisnosti Kneževine Srbije od Osmanskog carstva.

U 36 arhivskih kutija, sa više desetina hiljada različitih dokumenata iz 19. veka, pronađena su 34 izuzetno značajna dokumenta sa više od 200 pečatiranih papira, koji su bili predmet istraživačkog rada ovo dvoje posvećenih istraživača.

"Radi se o sasvim novim otkrićima, do sada neobjavljivanim izveštajima koji su putem tajnih diplomatskih kanala stizali tadašnjem ministru spoljnih poslova Austrije iz Konstantinopolja, današnjeg Istanbula. Požuteli papiri, pisani na francuskom jeziku, govore o spoljnopolitičkim događanjima u Srbiji, u prvoj polovini 19. veka i nastojanju Miloša Obrenovića da od Osmanskog carstva izdejstvuje nezavisnost za svoju Kneževinu. U izveštajima su detaljno analizirana događanja u ustaničkoj Srbiji koja obuhvataju obaveštajna saznanja o knezu Milošu prema predstavnicima turskih vlasti", objasnili su oni.

Reč je, dodaju, o značajnim dokumentima koja do sada nisu bila dostupna srpskim istoričarima, niti su im bila poznata, uključujući i Radoša Ljušića, autora knjige "Knez Miloš državotvorni vladar".

Dokumenta koja su spasili tamničenja u depoima Nacionalnog arhiva Austrije, trebalo bi da upotpune sliku o knezu Milošu Obrenoviću i Srbiji s početka 19. veka.

Da bi se to i ostvarilo, potrebno bi bilo, kažu, da sva otkrivena dokumenta uz pomoć države budu publikovana u jedinstveni Zbornik dokumenata diplomatske građe, koji sadrže izveštaje habzburškog poslanstva u Konstantinopolju od 1828. do 1838. godine.

Jedino na taj način, smatraju, ovo jedinstveno otkriće moglo bi biti u funkciji države Srbije i zainteresovane srpske javnosti.

Pored navedenih, sasvim slučajno i neplanirano, otkrivena su još dva dokumenta sa 11 papira koja datiraju iz 1837. godine, a odnose se na ondašnju Crnu Goru i vladiku Petra Petrovića Njegoša.