Misteriozni čuvar klime nestaje iz okeana nakon 14.000 godina - da li je planeta u opasnosti?

Ispod leda Antarktika krije se priča koja pokazuje presudnu ulogu koju igraju mikroskopski organizmi u globalnoj klimi.

Prema novoj studiji objavljenoj u časopisu Nature Geoscience, alge vrste Phaeocystis su pre 14.000 godina doprinele neočekivanom zahlađenju Zemlje, u periodu poznatom kao Antarktički ledeni preokret. Međutim, danas se ove alge dramatično smanjuju, a njihovo odsustvo moglo bi ubrzati globalno zagrevanje.

Kada su alge "zamrzle" planetu

U vreme kada je Zemlja izlazila iz poslednjeg Ledenog doba, Južna hemisfera je doživela klimatski preokret: duge zime sa prostranim ledenim pokrivačem i naglim otapanjem u proleće. Ovi uslovi pokazali su se idealnim za razvoj alge Phaeocystis, koja je formirala ogromna cvetanja u okeanima oko Antarktika.

Rezultat? Ogromne količine ugljen-dioksida su apsorbovane iz atmosfere i "zaključane" na morskom dnu vekovima. Uprkos njihovom značaju, ova cvetanja nisu ostavila fosile i njihov uticaj je ostao skriven do nedavno.

Istraživači sa Instituta Alfred Wegener koristili su drevnu DNK analizu na sedimentima sa dubine od oko 600 metara u Bransfilsdkom moreuzu. Tamo su pronašli genetske tragove Phaeocystis, potvrđujući da su ove alge igrale ključnu ulogu u globalnoj klimi. Istovremeno, pronađeni su visoki nivoi barijuma, što ukazuje na to da su ogromne količine organske materije potonule u okean tokom istih perioda cvetanja.

Od vitalnog značaja za ekosisteme

Tanjug/AP/T. Gossman, M. Gascoyne, C. Grey/British Antarctic Survey

Ove alge ne funkcionišu samo kao "filteri ugljenika". One su hrana za zooplankton, koji zauzvrat podržava ribe, morske ptice, foke i kitove. Pored toga, oslobađaju supstancu, dimetil sulfid, koja doprinosi formiranju oblaka. Više oblaka znači više sunčevog zračenja koje se reflektuje nazad u svemir, što predstavlja prirodni "štit" za hlađenje planete.

Danas naučnici primećuju zabrinjavajuće smanjenje leda na Antarktiku. Sa manje leda zimi, smanjuje se i hranljivo topljenje u proleće, što rezultira ograničenim cvetanjem ove alge. Kako objašnjava vođa istraživanja, Jozefine Friderike Vajs, "cvetanje ovih algi doprinelo je smanjenju globalnog CO₂ u periodu sa širokim morskim ledenim pokrivačem. Njihov današnji nestanak pokazuje koliko je naš klimatski sistem ranjiv".

Ova studija označava preokret u klimatskim istraživanjima. Osim leda i geoloških tragova, sada drevna DNK pruža odgovore o tome kako život utiče na klimu. Tragovi mikroorganizama koji se čuvaju na morskom dnu ne pokazuju samo koji organizmi su postojali, već i kako su čitavi ekosistemi reagovali na klimatske promene. Ovo znanje je ključno, jer Zemlja ponovo ulazi u period vrlo brzog zagrevanja.