Crkva sa dva oltara: Mesto kod Bara gde se Bogu zajedno mole katolici i pravoslavci
Komentari03/05/2025
-15:24
Crna Gora, vekovima na raskršću civilizacija, iz brojnih ratova istoka i zapada, izašla je kao bogata riznica kulturno-istorijskog nasleđa. Jedan od najlepših primera kako pripadnici različitih konfesija u miru i slozi mogu da žive zajedno jeste predel Spiča kod Bara, gde se i danas potvrđuje stara izreka: pod Rumijom tri su vere, koje neće da se dele.
Osim bogate gastronomske ponude, specifičnog govora, očuvane materijalne kulturne baštine, glavna karakteristika Spiča su crkve u kojima službe Bogu prinose i katolici i pravoslavci, kao simbol zajedništva na nemirnom Balkanu. Jedna od takvih je i Crkva Svete Tekle.
Mišo Brnjada, hroničar Spiča, kaže da prema nalazima istoričara, crkva potiče s kraja 13. i početka 14. veka.
Euronews Srbija
"Međutim prema našem predanju postoji i druga verzija da je crkva sagrađena čak i pre Jelene Anžujske, oko 1100. godine, o čemu svedoči jedan grob krstaškog vojnika", kaže Brnjada.
Sa mešovitim grobljem, ova crkva je pokazatelj besmisla podela. U njoj postoje dva oltara — jedan je pravoslavni, a drugi katolički. I dok pravoslavni sveštenik služi liturgiju, katolički stoji pored svog oltara i prati službu, a tokom mise, pravoslavni sveštenik prisustvuje tom bogosluženju. Sve vreme oko crkve su vernici, Spičani katolici i pravoslavci, koji su izmešani međusobno rodbinskim i kumovskim vezama. Povod za tradicionalno okupljanje bio je i Vaskrs, tj. Uskrs, praznik koji je ove godine pao na isti dan i po julijanskom i gregorijanskom kalendaru.
"Prisustvovali smo liturgiji, prvo je bio pravoslavni kolega, pa ja, i evo svi ljudi su zajedno ostali i sada se zajedništvo nastavlja u veselju", kaže Don Dejan Turza, upravnik Župe Svete Marije u Sutomoru.
Jerej Marijan Petkovski, paroh spičansko-mišićki, dodaje da zajedno uče ljude da veruju pre svega u Boga i u dobrog čoveka.
Euronews Srbija
Povezane vesti
"Ako ćemo to tako da radimo, onda ne bismo smeli da gledamo drugog čoveka kao lošeg, jer pripada drugoj veri. Našim prisustvom i uzajamnim poštovanjem pokazujemo lep primer suživota i međuverskog sklada", ističe Petkovski.
Međuverska tolerancija i ljubav
Izveštaji barskih nadbiskupa iz polovine 18. veka dokazuju primere suživota u Baru, te da nije bio redak slučaj da katolici posećuju liturgije, a pravoslavni mise, da su litije bile zajedničke, te da su se katolici i pravoslavci međusobno ženili i udavali. Dvooltarske crkve dokazi su međuverske tolerancije i ljubavi, nastale u periodu između 16. i 18. veka.
"Trudili su se ljudi da opstanu kako su znali u ta teška, ratna vremena, jer su stalno bili pod okupacijom nekih jačih sila", smatra jerej Petkovski.
Hroničar Spiča dodaje da u tom kraju nema porodice koja nema mešovit brak.
"Jedni su se sa drugima ženili, udavali, krštavali, kumili, tako da smo potpuno kohezioni i prožimamo se na više načina. Ako se neka katolkinja uda za pravoslavnog ili obrnuto, kada se desi smrtni slučaj, opelo ravnopravno drže oba sveštenika — i katoličke i pravoslavne crkve. Niko se zbog toga ne buni, naprotiv, svima je to drago i mislim da je to jedan od retkih primera u svetu", ističe Brnjada.
Veligdan, kako Spičani nazivaju Vaskrs, praznik je za koji se uvek oblačilo posebno ruho, kada su svi išli u crkvu i kada među ljudima vlada radost vaskrslog Hrista.
Euronews Srbija
Dvooltarske crkve su kulturno-istorijske znamenitosti celog crnogorskog primorja, a za Spič to je izuzetna kulturna baština na koju su veoma ponosni, i danas zadržavajući ulogu službe za obe hrišćanske crkve. Osim Svete Tekle koju je ekipa Euronews-a posetila, u Spiču su još tri dvooltarske crkve: Svetog Dimitrija, Svete Petke i Svetog Roka.
Povezane vesti
"One jesu prepoznate i od strane Turističke organizacije Bar i Nacionalne turitičke organizacije, međutim prema našem mišljenju nisu dovoljno promovisane. Bar je kao opština ušao na mapu kruzinga, tako da bismo voleli da posete, posebno one koje se tiču kulturnog i religijskog turizma, budu usmerene i na Spič. Do svih ovih crkava postoji uređena saobraćajna infrastruktura, postoje ljudi koji mogu da prenesu priču", kaže Jelena Vlahović iz Udruženja Spičana "Nehaj".
Iako je svoju ideju slobodarstva gradila večitim borbama, Crna Gora je država koja svedoči lepotu suživota i zajedništva u očuvanju kulturnog nasleđa. Suživot koji u Spiču nikada nije bio narušen predstavlja pravu oazu mira na Balkanskom poluostrvu.
Komentari (0)